Donderdagnamiddag mocht ik in Tabloo de Amerikaan Bill Magwood, secretaris-generaal van het in Parijs gevestigde Nucleair Energie Agentschap, ontmoeten. Zijn interesse voor het SCK in Mol en Belgoprocess in Dessel is niet voor niks. Het is duidelijk dat we met onze nucleaire kennis en achtergrond in deze tijden van nucleaire revival een prominente rol kunnen spelen. Het behoud van de nucleaire knowhow, niet alleen omtrent het afval, is ook van in het begin een van de basisvoorwaarden geweest als wij in Dessel onze goedkeuring gaven aan de berging van het categorie-A-afval.
Nu de tijden keren en de wind uit de goede richting komt mogen we de kansen niet laten liggen. We hebben de laatste decennia al te veel, veel te veel verkwanseld met het verdwijnen van de brandstoffabrieken Belgonucleaire en FBFC als absolute dieptepunten. Zeker de nieuwe projecten rond de medische nucleaire toepassingen als PanTera zijn het vermelden waard. De bouw van de nieuwe productiesite voor actinium-225 werd onlangs gestart. Het is een radio-isotoop dat zeer gericht en efficiënt kankercellen aanvalt, voornamelijk bij prostaatkanker, maar uiterst zeldzaam en moeilijk te produceren is. Vanaf 2028 moeten we jaarlijks 100.000 patiënten kunnen behandelen.
Een ander voorbeeld van uitdiepen van onze kennis is MAGICS Instruments dat chips ontwikkelde die zeer goed bestand zijn tegen radioactieve stralingen en andere elektromagnetische stralingen. Dat deze chips tot duizend keer langer en betrouwbaar functioneren is een opsteker voor interventies, controles en inspecties in kerncentrales, het ontmantelen ervan en het verwerken van nucleair afval. Ook in de ruimtevaart bieden ze grote meerwaarde. En nu we het toch over chips hebben kom ik bij het tweede deel van mijn column en de link met de titel die ik hierboven schreef: ‘Brainpoort Kempen’.
Vrijdag was het verzamelen geblazen in Eindhoven. Brainport Eindhoven is naast Rotterdam de tweede economische groeipool van Nederland geworden. Wat daar op korte tijd aan het gebeuren is met ASML in de top van de raket, kent zijn voorgaande niet in de Lage Landen. Eindhoven groeit dat het geen naam heeft. Maar groei kent ook groeipijnen zoals daar zijn het vinden van hoog en laag geschoold personeel, huisvesting, mobiliteit, onderwijs, vrije tijd, leefbaarheid, enz.
Het was mijn vriend Gunther Peeters, die als directeur van FC Eindhoven in de Eindhovense ondernemerswereld actief was en er een LIBRE-opleiding volgde. LIBRE richt zich op de Brainportregio en brengt deelnemers van overheden, kennisinstellingen en bedrijfsleven samen. Het is een unieke mogelijkheid om kennis en inzicht te vergaren in elkaars werelden, belangen en drijfveren, elkaar alzo te versterken en samen aan de toekomst te bouwen, lees ik op hun website.
Horend wat de noden en uitdagingen waren opperde Gunther niet onterecht de vraag of men ook al eens naar het zuiden en het westen gekeken had, t.t.z. het noorden van de Vlaamse provincie Limburg en het oosten van de provincie Antwerpen. Hij maakte er zijn eindwerk van en bezocht me met een collega. Heel het verhaal klonk me onmiddellijk als muziek in de oren. Waarom zouden wij Vlaamse Kempenaars ons eens niet meer naar het oosten richten? Voor Brussel liggen wij perifeer, ver weg, en ook in Antwerpen durven ze ons wel eens de parking noemen, maar in de Nederlanden liggen de Kempen centraal met Eindhoven als onderdeel ervan en net ten noorden Breda en Tilburg die met wat goede wil ook tot de Kempen kunnen behoren. We gaan ervoor was dan ook het besluit genomen op een zonnig terras in Retie.
De Stichting Brainport Eindhoven, opgericht na de sterke terugval van de industrie in Eindhoven met Philips en DAF als pijnlijke voorbeelden, werd voorgezeten door burgemeester John Jorritsma die we in de zomer van 2022 met een kleine delegatie bezochten. Zijn opvolger Jeroen Dijsselbloem, die ik met minister-president Jan Jambon in het Eindhovens stadhuis bezocht, nam de draad over en werkgroepen gingen aan de slag op basis van een samenwerkingscharter, een strategisch kompas.
‘Dit strategisch kompas vertrekt vanuit het wederzijdse belang om de opgaven en kansen voortkomend uit de schaalsprong van de Brainportregio en de troeven van de Vlaamse regio’s vanuit een win-win perspectief te benaderen. Het heeft als doel regionale belangen op elkaar af te stemmen, gezamenlijke kansen te benutten en, waar wenselijk, de krachten te bundelen richting overheden en beleidsmakers op verschillende niveaus, inclusief het Europese niveau.’ (citaat uit het samenwerkingscharter)
Vrijdagnamiddag verzamelden we opnieuw - beleidsvoerders uit de Vlaamse en Nederlandse Kempen, burgemeesters en schepen van beide zijden, provinciebesturen Antwerpen en Limburg met hun respectievelijke ontwikkelingsmaatschappijen, IOK,... – om de werkagenda’s voor 2026-2027 te overlopen.
Werkagenda 1 focust op de uitbouw van grensoverschrijdende strategische innovatieclusters die de motor vormen van gezamenlijke kennisontwikkeling, industriële valorisatie en talentversterking. Werkagenda 2 legt dan weer de ruimtelijke basis die deze innovatiedynamiek ondersteunt. Door afstemming rond werklocaties aan beide zijden, grensoverschrijdende bereikbaarheid, woningontwikkeling en landschappelijke structuren wordt gewerkt aan een geïntegreerde ruimtelijke-economische strategie.
Ik ben fier en blij dat we zoveel partijen aan tafel kunnen krijgen om te bouwen aan de toekomst van onze grensoverschrijdende regio. Bedrijfswereld, kennisinstellingen en overheden, ieder met zijn rol die alle drie elkaar meer dan nodig hebben en dit alles in het belang van onze mensen. In heel dit immens verhaal mee een steentje kunnen verleggen in de Nete en de Dommel, daar doe ik het voor. Keeping up the good work. Fijne zondag gewenst.
Kris van Dijck
Dessel, 23 november 2025
