Deze week een dag later met mijn column. De ochtend en een stuk van de namiddag werden gisteren ingenomen door een fractievergadering over ons gemeentelijk financieel meerjarenplan 2026-2031. En nadien een aantal sociale, sportieve verplichtingen. Maar de gewoonte van een wekelijkse column opbergen? Liever niet…
Dit weekend werd in Caïro, in het zicht van de piramiden van Gizeh, het Grand Egyptian Museum geopend. Met zijn 460.000 m² en kostprijs van 850 miljoen euro meteen het grootste museum van de wereld, gebouwd door de Belgische onderneming Besix. Ik zou het niet geweten hebben las ik vrijdag niet de verwijtende kritiek omdat onze eerste minister deze opening bijwoont. Tja, als je in de politiek zit weet je dat je voor sommigen nooit goed kan doen. Ga je niet, dan weet men wat te zeggen. Ga je wel, dan eveneens. Nieuwssites en kranten moeten nu eenmaal gevuld raken. In ieder geval is dit buitengewoon bouwwerk opnieuw een staaltje van wat wij op bouwtechnisch vlak allemaal kunnen. In binnen- en buitenland.
Maar niet alleen op het land, ook op zee maken we het verschil. Dinsdag was ik nog te gast bij DEME in Vlissingen. Dit gerenommeerd bedrijf met wereldfaam en hoofdzetel in Zwijndrecht is gespecialiseerd in allerlei maritieme activiteiten. Baggerwerken, funderingen, kabels en pijpleidingen aanleggen, eilanden of windmolenparken bouwen? Bij hen ben je aan het juiste adres. Indrukwekkende schepen en installaties die werken op zee mogelijk maken naast gemotiveerde medewerkers, het is een lust voor het oog. In het kader van de energietransitie waar we voorstaan hebben we duidelijk de expertise in huis om bakens te verzetten.
Een ander voorbeeld van deze week waar we het verschil mee kunnen maken om die bakens te verzetten is de lancering door de Vlaamse regering van de SMR-alliantie om samen met bedrijven, federaties en kennisinstellingen als het SCK de weg van kleine nucleaire centrales in te slaan. We hebben enorm veel potentieel en kennis om die te valoriseren. Ik ben er altijd een felle pleitbezorger van geweest om naast zon en wind kernenergie op te waarderen. Waar het nucleaire verhaal al te lang afgeschreven werd, wordt nu eindelijk van de nood een deugd gemaakt. In Europa ontwar ik nog wel wat tegenstanders, zelfs in de commissie, maar het indicatief programma op het gebied van kernenergie dat net voor de zomer verscheen geeft de juiste weg aan. Nu is het zaak daden bij het woord te voegen en door te duwen. Vlaanderen toont alvast de weg.
Maar terug naar Egypte. Als ik aan Egypte denk, denk ik o.a. aan het verhaal dat mijn oud-leraar in Wijnegem, Lucien Lauwers, ons pleegde te vertellen: “als de neus van Cleopatra, 5 cm langer was geweest, had Caesar nooit onze contreien veroverd.” Alluderend dat zijn veroveringstocht ingegeven was om indruk te maken op de beeldschone Egyptische koningin. Ik betwijfel of het historisch allemaal juist is want toen hij de Belgae versloeg in 57 v.Chr. was Cleopatra nog maar een kind van twaalf en hij zal haar pas tien jaar later ontmoeten toen ze uitgerold uit een tapijt voor zijn voeten verscheen. Wel een mooi verhaal van Lucien om aan te geven dat grootse, wereldbepalende dingen vaak te maken hebben met details, toevalligheden of door één persoon in bepalende plooien kan gelegd worden. Zo kom ik bij mijn vierde onderwerp van de voorbije week dat ik wil aansnijden.
In de zomer begon ik aan het prachtige boek Wisselwachter van Geert Mak dat het verhaal vertelt van Harry Hopkins, vertrouweling van president Franklin Roosevelt en verbindingspersoon met Winston Churchill. Veel ander werk en lectuur deed mij het boek drie maanden aan de kant leggen. Van de week nam ik de draad weer op. Het Amerika van net voor en bij het begin van de Tweede Wereldoorlog lijkt enorm sterk op de verhoudingen VS-Europa zoals we die onder Trump kennen. De Amerikaanse politiek was er een van volledige isolatie. Veilig beschermd achter twee oceanen, de Atlantische en de Stille, en de vele gesneuvelden van de Eerste Wereldoorlog indachtig wilde de Amerikaan zich niet in nieuwe avonturen gestort zien. Erger, er liepen heel wat Amerikanen rond met sympathieën voor Nazi-Duitsland of het fascisme van Mussolini in Italië. Ook in de politiek.
Beeld je in dat de Amerikaanse politiek die lijn had aangehouden. We zouden nu in een heel ander Europa en een voor ons onherkenbare wereld leven. Het was de verdienste van één persoon die de wereldgeschiedenis in een andere, sta met toe te zeggen juiste plooi legde: president Franklin Delano Roosevelt en zijn democratische inborst als de neus van Cleopatra. Eerst door oorlogsmaterieel en munitie te leveren aan de Engelsen, met veel kritiek in eigen land want het Amerikaanse leger was klein, onderbemand en slecht geëquipeerd waardoor de eigen defensie in het gedrang kon komen. Toch hield hij voet bij stuk, bouwde de defensie-industrie in ijltempo uit en startte een ongekende mobilisatie. Zie je hier de vergelijking met de huidige Europese situatie met een Oekraïne in oorlog dat niet zonder ons kan?
Tot op zekere hoogte dan want het huidige Europa is niet bij machte om Oekraïne voldoende te helpen. 450 miljoen Europeanen kunnen niet zonder de steun van 350 miljoen Amerikanen om 150 miljoen Russen de wacht aan te zeggen die de 45 miljoen Oekraïners niet kunnen verslaan. Ik weet, het is kort door de bocht en ik wil helemaal geen oorlogsretoriek voeren, maar de jaren dertig leerde ons dat je agressors op tijd een halt moet toeroepen. Elke verovering van Hitler was de laatste, zei hij. Maar na de annexatie van Oostenrijk volgde Sudetenland (Tsjechië), daarna de inval in Polen, een groot half jaar later gevolgd door Nederland, België, Luxemburg en Frankrijk. Zonder de steun van de VS had Engeland dat zich onder Churchill enorm weerde de volgende geweest. Zijn voorganger Chamberlain had met zijn verzoeningspolitiek de oorlogszuchtige Führer open baan gegeven.
Laat het toch duidelijk zijn dat wie Poetin z’n gang laat gaan, niet verrast moet zijn dat de Baltische staten, waar ook veel Russen wonen, de volgende zullen zijn. Het was de Russische havenkapitein van Riga, hoofdstad van Letland, die me tien jaar geleden al denigrerend over de Letten te kennen gaf dat ze hun ding mogen doen, maar als het Poetin zint hij het land op 24 uur tijd ingepalmd heeft. Mijn collega’s uit Litouwen, Letland en Estland zijn voor zulke evoluties echt bevreesd. Daar worden burgers - mannen en vrouwen, jongeren en ouderen - bewapend en opgeleid om indien nodig te vechten. Kunnen we het hen kwalijk nemen als we Poetin niet duidelijk maken dat het moet ophouden? Ik wens je alvast een boeiende week toe.
Kris van Dijck
3 november 2025
