Ken je het beeld, beste lezer, van de spits die na een geweldige assist voor open doel mist? En kan je je inbeelden wat er dan door zijn hoofd gaat? Het bestaat ook in de politiek. Ik was nooit spits, maar ken het gevoel wel, zeker na vrijdag...
Vorige week berichtte ik u over de opdoffer die we te verwerken kregen m.b.t. de financiering van het nucleair passief in Dessel en Mol en sprak ik met recht en reden over woordbreuk. Om het historisch aanwezig nucleair afval hier op te ruimen en verder veilig te beheren, stelde NIRAS (nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen) haar nieuw strategisch en financieel vijfjarenplan op. Dit plan is opgebouwd op basis van technische rapporten, financiële berekeningen en veiligheidsrapporten zowel intern als extern door deskundigen geschreven, berekend, afgetoetst en gevaloriseerd. Het kreeg begin dit jaar bovendien de goedkeuring van de Administratie Energie, de bevoegde regeringscommissarissen en de Inspectie Financiën om ten slotte in juni goedgekeurd te worden door de raad van bestuur van NIRAS. Van de vooropgestelde 203 miljoen euro voor 2024 keurde de regering voor een paar weken slechts 69 miljoen euro goed. In niet mis te verstane woorden titelde kranten: “Geen ‘blanco cheque’ meer voor beheer nucleair afval.”
Was wat gevraagd wordt een ‘blanco cheque’? En geen meer? Was dat dan voordien wel? Vertrouwd men zijn eigen instelling, waarvan de deskundigheid door alle betrokkenen bij de gesloten deal met Engie bejubeld werd, plots niet meer? Hier klopt iets niet.
Laat het duidelijk zijn dat het nucleair passief ook over nucleair afval gaat dat niets met de elektriciteitsproductie van Engie te maken heeft en volledig ten laste valt van vadertje staat. Het gaat over het SCK in Mol, het in Wallonië gelegen IRE, en wat nu de sites 1 en 2 van Belgoprocess in Dessel zijn. Op site 1 bevond zich de Eurochemicfabriek en op site 2 de afval afdeling van het SCK. Het totale plaatje om dat veilig op te ruimen en voor de toekomst te beheren bedraagt 6 miljard euro. Elke euro die nu niet geïnvesteerd wordt, moet vroeg of laat toch opgehoest worden en zoveelste langer het duurt, zoveelste duurder natuurlijk. Je kent het spreekwoord: uitstel is geen afstel.
De praktische uitvoering van heel die sanering en beheer van de installaties en gebouwen ligt in handen van Belgoprocess, dochteronderneming van NIRAS. Als je dan maar één derde van de beoogde financiering krijgt, dan is het nogal wiedes dat dit zware gevolgen heeft voor het realiseren van projecten. Lees massale afdankingen. Indien dit waarheid wordt komen 130 banen op de tocht en gaat expertise verloren die vroeg of laat onontbeerlijk is. Onaanvaardbaar!
Zowel het Kempisch Streekplatform als het gemeentebestuur van Dessel klommen in de pen om zowel de bevoegde minister van Energie als de hele regering op hun verantwoordelijkheid te wijzen. Eén en ander bracht toch wat in beweging. Contacten met politiek verantwoordelijken die ook ik en andere Kempenaars legden doen het beste verhopen zodat toch minstens de continuïteit van uitvoering gegarandeerd blijft. Alertheid blijft geboden, zeker de komende dagen.
Anderzijds stel ik met tevredenheid vast dat het Europees Parlement de ontwikkeling van Kleine Modulaire Reactoren (SMR’s) wil stimuleren. Kleinere kerncentrales, ik schreef er al over in 2016, passen beter in een toekomstige visie van gedistribueerde netwerken en hebben een kleinere investeringskost per eenheid. In een economische context van beperkte financiële middelen eveneens aantrekkelijk. Deze kernreactoren zijn veel kleiner van bouw waardoor de kuip waarin het reactorvat geplaatst wordt niet ter plaatse op een immense werf moet geconstrueerd worden, maar wel in een fabriek en vervolgens getransporteerd. Door modulariteit te beogen en serie-fabricage in een fabriekshal, kunnen snellere en meer betrouwbare uitvoeringstermijnen bekomen worden. Een ander belangrijk voordeel van kleinere eenheden in vermogen is dat passieve veiligheid makkelijker realiseerbaar is.
Als Europa de ambitie heeft om tegen 2050 volledig emissieneutraal te worden en dit op een betaalbare en bedrijfszekere wijze, zal kernenergie daar een prominente plaats in moeten krijgen. Anders zal het niet lukken. Als N-VA pleiten wij er voor dat we ook hier consequent moeten zijn. Veel te veel tijd is er immers al verloren. Veel te veel nog te gebruiken kerncentrales werden onder de vorm van paniekvoetbal nodeloos gesloten. In België. In Duitsland. Daarom is er op Europees niveau dringend nood aan duidelijke vergunningskaders en verkorte vergunningsprocedures. Als we dat niet doen komen we hopeloos te laat. Het kan toch niet zijn dat de wetenschap en techniek sneller is dan de politieke besluitvorming. De rest van de wereld lacht ons nu al uit en ziet met leedvermaak onze afhankelijkheid toenemen. Hieraan, met ook mijn Desselse ervaring en opgedane kennis, wil ik meewerken als ik straks in het Europees parlement mag zetelen.
Vrijdag zat ik een half uur aan tafel bij Marc Van de Looverbosch voor een opname van Vlaams Parlement TV. Tal van onderwerpen kwamen aan bod, in wat ik zelf een leuke babbel vond. Het wordt uitgezonden op Tweede Kerstdag. Niet vergeten te kijken.
Eén van de insteken was natuurlijk mijn exit na 29 jaar Vlaams Parlement en kandidatuur voor het Europees Parlement. En net daar liet ik de open doelkans liggen om een lans te breken voor de nucleaire revival in Europa waar ik me voor 100% in wil zetten. Het is nog ruim zes maanden voor de verkiezingen, maar zulke kansen zal ik niet meer laten liggen: “met Kris meer (kern)energie in Europa.” Is dat geen mooie doelstelling? Maak er nog een fijne zondag van.
Kris van Dijck
Dessel, 17 december 2023
